Er worden bij ontwikkeling en optimalisaties van verpakkingen keuzes gemaakt, die vaak worden onderbouwd met behulp van informatie van de verpakkingsleverancier of -deskundige. De essentiële eisen vragen van een bedrijf dat ze inzicht geven in de gemaakte keuzes. De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) controleert of bedrijven zich houden aan de essentiële eisen. Zo nodig treedt de ILT handhavend op. Het niet naleven van de essentiële eisen kan uitmonden in sancties.

Om bij een dergelijke controle inzicht te geven in hoe een bedrijf tot bepaalde keuzes gekomen is, is het aan te raden om een dossier aan te leggen per product-verpakkingscombinatie. Door van het begin af aan te werken met dit dossier en bij elke ontwikkeling of optimalisatie van een verpakking de gevolgde stappen bij te houden, voldoet het bedrijf aan dit onderdeel van de essentiële eisen. Dit dossier moet worden opgesteld met behulp van de bovengenoemde NEN-normen of naar vergelijkbare maatstaven.

Hoe zijn de essentiële eisen ingebed in de Nederlandse wet- en regelgeving?

Alle producenten en importeurs van verpakte producten zijn volgens het Besluit beheer verpakkingen wettelijk verplicht om te zorgen voor preventie, inzameling en de recycling van verpakkingen. Dit wordt de producentenverantwoordelijkheid genoemd. Deze regeling wordt, indien mogelijk in collectiviteit, uitgevoerd door het Afvalfonds Verpakkingen. Producenten en importeurs van verpakte producten hebben echter altijd zelf de eindverantwoording over zaken zoals preventie en het voldoen aan de essentiële eisen.