Inleiding
Er bestaat veel wetgeving op het gebied van verpakkingen. Deze tijdlijn is specifiek gericht op Europese en Nederlandse wet- en regelgeving over verpakkingen, vanuit het oogpunt van duurzaam verpakken. In de tijdlijn zijn de items opgenomen, die op dit moment relevant zijn voor producenten en importeurs.
Voedselveiligheid
Voor de wetgeving op het gebied van voedselveiligheid heeft het KIDV een serie factsheets opgesteld. Deze vindt u hier. Onderdelen uit andere wetten (bijvoorbeeld de Wet milieubeheer en de Warenwet) worden alleen genoemd als die op verpakkingen betrekking hebben.
Europa
De wetgeving op het gebied van verpakkingen en verpakkingsafval kwam op gang met de in 1994 gepubliceerde Europese richtlijn voor verpakkingen (94/62/EG, de zogenoemde verpakkingsrichtlijn) en de Kaderrichtlijn afvalstoffen (2008/98/EG).
Verpakkingsrichtlijn (94/62/EG)
In de Verpakkingsrichtlijn zijn onder meer hogere recyclingdoelstellingen afgesproken. Voor verpakkingsafval geldt: gemiddeld 65 procent in 2025 en 70 procent in 2030, met variërende doelstellingen per verpakkingsstroom. Producenten moeten minimaal 80 procent van de kosten dragen om dit te realiseren. Een andere doelstelling van deze richtlijn is om maatregelen van de lidstaten op het gebied van verpakkingen te harmoniseren.
Recyclingdoelstellingen EU
| Recyclingdoelstellingen verpakkingsafval EU in gewichtsprocenten | ||
| Materiaal | Doelstelling 2025 | Doelstelling 2030 |
| Kunststof | 50 % | 55 % |
| Hout | 25 % | 30 % |
| Ferrometalen | 70 % | 80 % |
| Aluminium | 50 % | 60 % |
| Glas | 70 % | 75 % |
| Papier en karton | 75 % | 85 % |
| Totaal | 65 % | 70 % |
Essentiële eisen
Producenten en/of importeurs die verpakkingen op de Nederlandse markt brengen, zijn verantwoordelijk om er voor te zorgen dat deze verpakkingen voldoen aan de zogenoemde Essentiële Eisen. Ze gaan over de samenstelling en de aard van de verpakkingen, om het volume en het gewicht ervan zo gering mogelijk te laten zijn en de verpakkingen geschikt te maken voor hergebruik en terugwinning. Scroll verder in de tijdlijn (2022 – Herziening Essentiële Eisen) om hier meer over te lezen.
Kaderichtlijn afvalstoffen (2008/98/EG)
De Kaderrichtlijn afvalstoffen schrijft voor dat producenten de financiële en organisatorische verantwoordelijkheid nemen voor preventie, inzameling en hergebruik van gebruikte verpakkingsmaterialen (producentenverantwoordelijkheid). Zo moeten verpakkingen die op de markt worden gebracht voldoen aan de essentiële eisen.
Verpakkingsrichtlijn Kaderrichtlijn afvalstoffenDe richtlijnen zijn inmiddels enkele keren herzien, voor het laatst in 2018. Scroll verder in de tijdlijn (2018 – Herziening richtlijnen verpakkingen en verpakkingsafval) om hier meer over te lezen.
Nederland
Besluit beheer verpakkingen
In Nederland wordt in de periode 1991-2005 gewerkt met convenanten. Het eerste verpakkingsconvenant verschijnt in 1991, het tweede in 1998 en het derde in 2003. Pas daarna wordt met de regeling Besluit beheer verpakkingen en papier en karton (2006) de EU-verpakkingsrichtlijn wettelijk vastgelegd. Scroll verder in de tijdlijn (2021 – Gewijzigd Besluit beheer verpakkingen) om meer over deze items te lezen.
Raamovereenkomst verpakkingen
Om invulling te geven aan het Besluit beheer verpakkingen papier en karton, sluiten het verpakkend bedrijfsleven, de rijksoverheid (het tegenwoordige ministerie van Infrastructuur en Waterstaat) en de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) in 2007 de eerste Raamovereenkomst. In 2013 wordt de tweede Raamovereenkomst afgesloten voor de periode 2013-2022. Om de daarin gemaakte afspraken een wettelijk kader te geven, vaardigde het ministerie in 2014 een nieuw Besluit beheer verpakkingen uit. In 2021 is het Besluit beheer verpakkingen 2014 herzien. Scroll verder in de tijdlijn (2013 – Raamovereenkomst Verpakkingen 2013-2022) om meer over deze items te lezen.
Overige afspraken
Behalve dat bedrijven aan wettelijke bepalingen moeten voldoen, bestaan er ook programma’s (bijvoorbeeld VANG), convenanten en andere (vrijwillige) afspraken, zoals de Brancheplannen Duurzaam Verpakken en het Plastic Pact. Die zijn er eveneens op gericht om producten en verpakkingen een plaats te geven in de circulaire economie. Scroll verder in de tijdlijn om meer over deze items te lezen.